Η βιολογία της ψυχικής ισορροπίας: Εγκέφαλος, έντερο και άγχος
Οι σκέψεις μας ξεσπάνε στο έντερο μας πολύ πιο συχνά από όσο νομίζουμε. Αυτή τους η επιρροή γίνεται εμφανής από την παιδική μας ηλικία με την ύπαρξη του πονόκοιλου. Πόσες φορές δε θέλαμε να πάμε στο σχολείο επειδή πονούσε η κοιλιά μας; Επειδή ίσως δεν είχαμε κάνει τα μαθήματά μας, ή φοβόμασταν να έρθουμε αντιμέτωποι με κάποιο αυστηρό καθηγητή ή δύστροπο συμμαθητή! Σήμερα, πόσες φορές έχουμε ενοχλήσεις στην κοιλιακή μας χώρα όταν είμαστε αγχωμένοι, φοβισμένοι ή στεναχωρημένοι; Δεν είναι προϊόν της φαντασίας μας, το έντερο όντως σχετίζεται άμεσα με την ψυχολογία μας…
Το έντερο και ο εγκέφαλος
Ας βάλουμε τη σχέση εντέρου – σκέψης στο μικροσκόπιο. Πώς σχετίζεται βιολογικά το έντερο με τον εγκέφαλο μας και κατ’ επέκταση με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας;
Το έντερο μας επικοινωνεί με τον εγκέφαλο πολύ περισσότερο από όσο νομίζουμε. Ο εγκέφαλός είναι το πλέον απομονωμένο και προστατευμένο όργανο του σώματος. Φωλιάζει σε ένα οστέινο κρανίο, περιβάλλεται από μια πυκνή μεμβράνη, ενώ κάθε σταγόνα αίματος που πάει να εισχωρήσει φιλτράρεται. Το έντερο βρίσκεται στην καρδιά των γεγονότων. Αποτελεί το μεγαλύτερο αισθητήριο όργανο του σώματος καθώς έχει τεράστια επιφάνεια. Ξέρει κάθε μόριο που απαρτίζει το εσωτερικό μας, καθώς ασχολείται με την πέψη της τροφής, τον έλεγχο των ορμονών και του ανοσοποιητικού μας συστήματος, αλλά και με ότι βακτήριο κατοικεί στο σώμα. Χωρίς το έντερο, ο εγκέφαλος δεν θα είχε ιδέα τι συμβαίνει μέσα μας και πως θα έπρεπε να αντιδράσει!
Τα σήματα που στέλνει το έντερο μας καταλήγουν σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες σχετίζονται με την αυτογνωσία, το συναίσθημα, την ηθικότητα, το φόβο, τη μνήμη και την αίσθηση κινήτρου. Είναι λοιπόν επόμενο, τα σήματα ενός δυσαρεστημένου εντέρου να δημιουργούν σύγχυση σε αντίστοιχες περιοχές. Έχει αποδειχθεί ότι το άγχος μεταβάλει τις ‘καιρικές συνθήκες’ του εντέρου μας αλλοιώνοντας έτσι τη λειτουργία του. Αυτό σημαίνει πως δεν είμαστε μόνο υπεύθυνοι για το τι βάζουμε στο στομάχι μας, αλλά και για τις σκέψεις που ‘ταΐζουμε’ τον εαυτό μας. Μια κρίση άγχους μπορεί να αφήσει το έντερό μας ευάλωτο για αρκετές μέρες μετά το πέρας της. Μερικά από τα συμπτώματα είναι κόπωση, απώλεια όρεξης, γενική αδιαθεσία και διάρροια. Στην περίπτωση του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου, οι ασθενείς εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης ή άγχους. Αυτό συμβαίνει γιατί το 95% της σεροτονίνης που παράγουμε δημιουργείται στα κύτταρα του εντέρου. Όταν λοιπόν ‘συγχύζουμε’ το έντερο μας και δε λειτουργεί σωστά, καταλήγουμε να υπονομεύουμε την ψυχική μας ισορροπία. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η περιποίηση του εντέρου μας αποτελεί κύριο μέλημα για την ψυχολογία μας, καθώς το άγχος και οι δυσάρεστες σκέψεις μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της σεροτονίνης και ανώμαλη λειτουργία της πέψης.
Το άγχος μας αρρωσταίνει
Ακόμη μεγαλύτερης σημασίας, είναι η σχέση του εντέρου με το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Η πλειονότητα του ανοσοποιητικού συστήματος (περίπου το 80%) βρίσκεται στο έντερο. Αυτό σημαίνει πως ότι καταναλώνουμε φιλτράρεται διεξοδικά πριν χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο από το σώμα μας. Τι σημαίνει αυτό όμως για ένα αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα; Είναι απλό: Όταν το έντερό μας δεν περνάει καλά, οι φίλοι του, τα αντισώματα, δυσκολεύονται να εκτελέσουν το καθήκον τους. Ένα υγειές και stress free έντερο ισοδυναμεί με ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα.