Αν και ως έθνος διατηρούμε ταλέντο στο συναίσθημα και τη δραματοποίηση, ως άτομα τείνουμε να συνδεόμαστε με τους άλλους περισσότερο νοητικά απ’ ότι συναισθηματικά. Αυτό σημαίνει πως στις επαφές μας, συχνά μεταφράζουμε τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε βασιζόμενοι σε διαδικασίες της σκέψης και όχι της αίσθησης. Για παράδειγμα, όταν ο σύντροφος μας μοιάζει απόμακρος, σπεύδουμε να δημιουργήσουμε σενάρια γύρω από τη συμπεριφορά του: “Ίσως να τον πείραξε κάτι που είπα, μήπως είχε άσχημη ημέρα στη δουλειά, ίσως δεν αισθάνεται το ίδιο για εμένα” κ.ο.κ

Είναι σαν να έχουμε προγραμματιστεί να βιώνουμε τη μοναξιά ως κοινωνική ήττα. Σαν μια απόρριψη του έξω δίχως τέλος. Στην πραγματικότητα βέβαια, η απόρριψη είναι από εμάς – προς εμάς. Η κριτική που δεχόμαστε είναι από εμάς – για εμάς. Απλώς η αυτό-απόρριψη ξέρει να καλύπτεται πολύ καλά.

Καμία από τις δυο κατηγορίες δεν είναι καλή ή κακή, λάθος ή σωστή. Αυτούς τους χαρακτηρισμούς τους δίνουμε εμείς κάνοντας λάθος επιλογές. Για παράδειγμα, μια γυναίκα που αναζητά σύντροφο για τη δημιουργία οικογένειας μπορεί να γοητευθεί από έναν εραστή σκεπτόμενη πως στην πορεία εκείνος θα ωριμάσει και θα χωρέσει στο μοντέλο του πατέρα. Η απογοήτευση της αργότερα γι’ αυτήν τη λάθος επιλογή της θα την κάνει να αποκτήσει αποστροφή γι’ αυτόν τον τύπο άντρα – όμως λανθασμένα.

Όταν ανοιγόμαστε και μιλάμε στον Ψυχολόγο αποδυναμώνουμε άμεσα τη διαταραχή μας και τα συμπτώματα της. Όταν παλεύουμε να κρατήσουμε κάτι μέσα μας, του δίνουμε δύναμη. Τη δική μας δύναμη. Όλη αυτή η προσπάθεια που καταβάλλουμε ώστε να μην ανοιχτούμε και εκτεθούμε θα μπορούσε να στραφεί προς την θεραπεία μας και όχι προς τη διατήρηση των συμπτωμάτων μας. Το πρόβλημα μας γίνεται σιγά σιγά το μυστικό μας και αποκτάμε σχέση μαζί του. Ασυνείδητα προσπαθούμε να το προστατέψουμε, νομίζοντας ότι έτσι θα προστατέψουμε τον εαυτό μας.

Εξαιτίας του στίγματος της κατάθλιψης, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η αναζήτηση βοήθειας προϋποθέτει κάποιου είδους προσωπική έλλειψη – μια έλλειψη που θα έπρεπε να ξεπεραστεί δυναμικά, με κουράγιο ή πείσμα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η αναζήτηση ψυχικής υποστήριξης δεν δηλώνει έλλειψη πνευματικής, σωματικής, συναισθηματικής ή ηθικής φύσης. Αντιθέτως, χρειάζεται μεγάλο κουράγιο για να παραδεχτεί κανείς ότι κάτι δεν πάει καλά. Η επιλογή επίσκεψης επαγγελματία ψυχικής υγείας, αποτελεί δείγμα εσωτερικής σοφίας και ωριμότητας.

Υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε μια φυσιολογική, εποχιακή μετάπτωση της διάθεσης και στην αρχή και εξέλιξη μιας ψυχικής διαταραχής. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για τον εαυτό μας, είναι να παραμείνουμε ενημερωμένοι γύρω από τη διαταραχή της κατάθλιψης, ώστε να ξέρουμε πότε έχει έρθει η ώρα να αναζητήσουμε βοήθεια και πότε δεν υφίσταται λόγος ανησυχίας.

Μετά από προσεκτική αξιολόγηση, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής, συνέταξε την ακόλουθη λίστα επάνω στα συμπτώματα της κατάθλιψης:

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί έμπνευση μου στο χώρο της θεραπείας από την πλευρά του ασθενή. Μια προσπάθεια περιγραφής των σκέψεων που μπορούν να κυριεύσουν ένα άτομο που υποφέρει από κατάθλιψη με έντονα αισθήματα μοναξιάς και κενού. Οι άνθρωποι αφιερώνουν μεγάλο μέρος της σκέψης τους και της καθημερινής τους ανάγνωσης στο πως να ξεφορτωθούν ή να γλυτώσουν από δυσάρεστα συναισθήματα, συμπτώματα και σκέψεις.  Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία οποιασδήποτε ψυχικής ανισορροπίας, είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η θεραπεία έρχεται με την κατανόηση και αποδοχή ενός συμπτώματος ή συναισθηματικής κατάστασης, όχι μέσα απο τη βιασύνη και την αντίσταση.

Γιατί αναπτύσσουμε ψυχοσωματικά συμπτώματα; 

Οι άνθρωποι τείνουν να αντιμετωπίζουν την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων σαν ένα κακό που τους βρήκε, το οποίο ανυπομονούν να τινάξουν από πάνω τους επιστρέφοντας έτσι στις παλιές τους συνήθειες. Αυτός όμως ο τρόπος σκέψης μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση δραματικά. Αντίθετα από την κοινή αντίληψη, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα αναπτύσσονται ως άμυνα του οργανισμού ενάντια σε εμάς, όχι για να μας τιμωρήσουν ή επειδή το σώμα μας και οι δυνάμεις μας αποφάσισαν να μας εγκαταλείψουν. 

Γιατί το σώμα μας αμύνεται σε εμάς;

Πολλές φορές συμβαίνει να μεταπηδάμε από σχέση σε σχέση και τα προβλήματά μας με το άλλο φύλο να παραμένουν ίδια. Συχνά, ο τωρινός μας σύντροφος μοιάζει να έχει κοινά χαρακτηριστικά με κάποιο προηγούμενο δεσμό μας, τα οποία αν δεν προσέξουμε κινδυνεύουν να μεταφερθούν και στις μελλοντικές ερωτικές μας σχέσεις. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις που το καινούριο μας φλερτ μοιάζει να είναι πολύ διαφορετικό από τους πρώην μας. Κάπου εκεί νομίζουμε πως τη γλυτώσαμε, αλλά σύντομα διαπιστώνουμε πως έχουμε γίνει εμείς φερέφωνα της κακής συμπεριφοράς των πρώην μας, κάνοντας σε άλλους αυτά που κάποτε μισούσαμε. Ένα ερώτημα λοιπόν γεννιέται: Για ποιο λόγο κουβαλάμε σε όλες τις σχέσεις μας το ίδιο σύνολο συμπεριφορών, ενώ βλέπουμε πως δεν μας εξυπηρετεί;

Κάθε άνθρωπος συνειδητοποιεί και αναγνωρίζει την ψυχική του δυσκολία σε δικό του χώρο και χρόνο. Αυτό καλό είναι να το γνωρίζει και να το σέβεται τόσο ο ειδικός, όσο και ο μη ειδικός. Ως εκ τούτου, το πότε ένας ενήλικας θα επιλέξει (αν επιλέξει) να αναζητήσει βοήθεια για κάποιο ψυχολογικό θέμα που αντιμετωπίζει, εξαρτάται απόλυτα από τον ίδιο. Το άρθρο αυτό, απευθύνεται σε εκείνο το κενό που δημιουργείται, ανάμεσα στη συνειδητοποίηση που έρχεται σε κάποιον ότι έχει κατάθλιψη και την χρονική στιγμή που θα αποφασίσει να κάνει κάτι γι’ αυτό. Οι παρακάτω πρακτικές αποτελούν λοιπόν ένα «ψυχικό αποκούμπι», ως την πόρτα του θεραπευτή.

Οι κρίσεις πανικού και άγχους αποτελούν μια έντονη τραυματική εμπειρία και μειώνουν δραματικά την ποιότητα ζωής του πάσχοντος. Αρκετά άτομα δηλώνουν πως πριν πάθουν την πρώτη τους κρίση δεν είχαν ποτέ στο ιστορικό τους περεταίρω ψυχολογικά προβλήματα. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι σύνηθες άτομα που φτάνουν σε κρίση να έχουν απωθήσει πολύ έντονο συναισθηματικό υλικό για χρόνια. Γι’ αυτόν τον λόγο, η άμεση διάγνωση και η αναζήτηση κατάλληλης θεραπείας αποτελούν πάντα προτεραιότητα σε τέτοιου είδους οξεία συμπτώματα. Οι κρίσεις πανικού μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, με την προσέγγιση της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας.

Οι άνθρωποι θυμώνουμε για πολλούς και διάφορους λόγους. Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με τα άτομα που θυμώνουν με την αδυναμία τους να θέσουν όρια στη ζωή τους. Τους παθητικά εξοργισμένους. Αυτή είναι και μια από τις πιο επικίνδυνες κατηγορίες θυμωμένων ανθρώπων. Γιατί; Επειδή οι παθητικά θυμωμένοι άνθρωποι δεν εκφράζονται στον περίγυρο τους, παρά κοχλάζουν εσωτερικά δηλητηριάζοντας τον εαυτό τους. Αυτή η μοιραία τακτική δεν αποτελεί μόνο την σχεσιακή τους καταδίκη, αλλά και το εισιτήριο τους για την ασθένεια.

Οι σκέψεις μας ξεσπάνε στο έντερο μας πολύ πιο συχνά από όσο νομίζουμε. Αυτή τους η επιρροή γίνεται εμφανής από την παιδική μας ηλικία με την ύπαρξη του πονόκοιλου. Πόσες φορές δε θέλαμε να πάμε στο σχολείο επειδή πονούσε η κοιλιά μας; Επειδή ίσως δεν είχαμε κάνει τα μαθήματά μας, ή φοβόμασταν να έρθουμε αντιμέτωποι με κάποιο αυστηρό καθηγητή ή δύστροπο συμμαθητή! Σήμερα, πόσες φορές έχουμε ενοχλήσεις στην κοιλιακή μας χώρα όταν είμαστε αγχωμένοι, φοβισμένοι ή στεναχωρημένοι; Δεν είναι προϊόν της φαντασίας μας, το έντερο όντως σχετίζεται άμεσα με την ψυχολογία μας…

Με αφορμή την πρόσφατη εθνική μας εορτή (και το περίφημο ΟΧΙ), εμπνεύστηκα να γράψω ένα άρθρο για το περίφημο ΝΑΙ του σήμερα και τη γενιά του ΝΑΙ. Μια γενιά γεμάτη φόβους και αυτό-απόρριψη, μια γενιά ανθρώπων ανίκανη να θεσπίσει τα όρια της και να πει όχι. Φοβόμαστε να πούμε όχι στη σχέση μας, στη δουλειά μας, σε φίλους και έτσι λέμε καθημερινά όχι στον εαυτό μας, διακυβεύοντας την ψυχική μας υγεία.